Alicja Deroń

Czym jest bruksizm?

To nawykowe, nieświadome zaciskanie i zgrzytanie zębami, które może pojawiać się za dnia, jak również w nocy. W przypadku nasilonego problemu odgłos zgrzytania jest w stanie nawet wybudzić osobę, której ów problem dotyczy lub osobę śpiącą obok.

Długotrwałe zaciskanie i zgrzytanie zębami prowadzi do stopniowego przeciążania i uszkadzania szkliwa, stawów skroniowo-żuchwowych oraz utrwala napięcie mięśni żuchwy, które wpływa na odcinek szyjny, prowadząc w niektórych wypadkach do bólu głowy.

Jak rozpoznać bruksizm?

Przy pomocy obserwacji, ponieważ bruksizm powoduje przerost mięśni żwaczy w wyniku częstego, przewlekłego zaciskania zębów, co przekłada się na wrażenie, że żuchwa jest bardziej „kwadratowa”, jej linia staje się wyraźnie zarysowana.

Przy pomocy odczuć z ciała. Jeżeli budzisz się zmęczony/na, czujesz ból lub napięcie mięśni w okolicy żuchwy (dolna część aparatu żucia, szczęka to część górna), może to wskazywać na nocne zgrzytanie zębami albo ich zaciskanie.

Z pomocą fizjoterapeuty stomatologicznego, który oceni stan aparatu żucia, poprzez badanie napięcia mięśni, obserwację ruchu żuchwy w różnych kierunkach oraz bardziej szczegółowe testy, po wcześniejszym przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z Pacjentem.

Z pomocą lekarza. Być może masz nadwrażliwe zęby, a Twój stomatolog podczas wizyty kontrolnej zwróci uwagę na pękające szkliwo i równo starte powierzchnie żujące.

Jeżeli zauważasz u siebie któreś z powyższych objawów, warto skonsultować się z fizjoterapeutą stomatologicznym lub stomatologiem, mogą to być objawy bruksizmu.

Skąd bierze się bruksizm?

Tutaj sprawa zaczyna się nieco komplikować, ponieważ bruksizm jest złożoną przypadłością, która nie dotyczy jedynie mięśni aparatu żucia. Podczas diagnostyki i doboru odpowiedniej terapii należy uwzględnić również wiele innych czynników:

• stomatologicznych (wady zgryzu, braki w uzębieniu, stany po usuwaniu „ósemek”, problemy z szerokim otwieraniem ust, ból i przeskakiwanie w stawach skroniowo-żuchwowych)
• gastrologicznych (refluks, zgaga)
• psychologicznych (nawykowe zaciskanie zębów, nasilony stres, zaburzenia snu oraz stany depresyjne)

Czy da się wyleczyć bruksizm?

Oczywiście! Jednak mając na uwadze złożoność problemu, wymaga to systematycznej pracy oraz połączenia wiedzy więcej niż jednego specjalisty. W procesie terapeutycznym najczęściej bierze udział fizjoterapeuta, stomatolog oraz psycholog, pomocna może okazać się również wizyta u osteopaty.

Jak sobie pomóc?

Celem procesu terapeutycznego jest wyeliminowanie przyczyny nadmiernej aktywności mięśniowej aparatu żucia. Należy jednak pamiętać, że mięśniami steruje układ nerwowy, dlatego też różnego rodzaju masaże i inne formy rozluźniana tkanek miękkich okolicy twarzy i szyi stanowią jedynie część terapii, ale istotną rolę będą odgrywać także techniki wpływające na zmniejszenie pobudzenia układu nerwowego.

Fizjoterapia stomatologiczna to usługa, która stanowi istotny element leczenia bruksizmu, ponieważ podczas wizyty Pacjent jest uczony również technik samodzielnego rozluźniania mięśni, odpowiednich ćwiczeń i zadań, mających za zadanie wyeliminowanie nawyku zaciskania zębów w ciągu dnia.

W celu ochrony powierzchni zębowych podczas snu stomatolog może wykonać indywidualną szynę relaksacyjną, której cena, zależnie od użytego materiału, jego twardości, a przez to trwałości, mieści się najczęściej w zakresie od 350zł do 600zł. Szynę należy zakładać na noc, kiedy nie ma możliwości świadomej kontroli zaciskania i zgrzytania zębami, chyba że stomatolog zaleci wydłużenie czasu jej używania w ciągu doby.

Toksyna botulinowa, czyli botoks, to sposób nie tylko na wygładzenie zmarszczek. Jest to substancja mająca działanie rozluźniające mięśnie, dlatego ostrzykiwanie nadaktywnych żwaczy czasowo wyłącza możliwość ich nadmiernego zaciskania. Efekt utrzymuje się od 3 do 6 miesięcy. Zależnie od sposobu oraz ilości wykorzystanego preparatu koszt takiej usługi waha się pomiędzy 600 a 1200 zł.

Konsultacja z psychodietetykiem jest również zalecana. To jak się czujemy w dużej mierze zależy od składu mikrobioty jelitowej, która działa jak „drugi mózg”, oraz spożywanych produktów, dlatego zbilansowana i odpowiednio dobrana dieta, a także nawodnienie są pewną podstawą dobrego funkcjonowania, pomocną również w terapii bruksizmu.

Konsultacja psychologiczna/psychiatryczna może okazać się pomocna w sytuacjach nasilonego stresu. Zidentyfikowanie własnych schematów reagowania na konkretne wydarzenia i stany emocjonalne oraz wypracowanie korzystnych nawyków myślowych ułatwi radzenie sobie ze stresem. W niektórych przypadkach pomocna okazuje się odpowiednio dobrana przez lekarza terapia farmakologiczna.

Od czego zacząć leczenie bruksizmu?

Konsultacja z fizjoterapeutą stomatologicznym to dobry punkt startowy dla terapii bruksizmu. Dokładny wywiad i badanie aparatu żucia wykonane przez fizjoterapeutę stomatologicznego lub osteopatę pomoże określić główne składowe problemu oraz pokierować kolejnością działań niezbędnych do wyeliminowania problemu.